O teleskopach słów kilka
O teleskopach słów kilka
Globalna sieć teleskopów Solaris obejmuje cztery w pełni autonomiczne obserwatoria astronomiczne zlokalizowane w Republice Południowej Afryki (Solaris-1 i Solaris-2), Australii (Solaris-3) i Argentynie (Solaris-4). Centrum dowodzenia i główna baza danych znajdują się w Toruniu.
Każde obserwatorium składa się z teleskopu o średnicy lustra głównego 0,5 m zainstalowanym na montażu równikowym firmy Astrosysteme Austria wyposażonym w szybkie i precyzyjne napędy bezpośrednie i wysokiej rozdzielczości przetworniki obrotowo-impulsowe. Teleskop Solaris-3 wyposażony jest w optykę w systemie Schmidt-Cassegrain f/9 z korektorem, pozostałe to Ritchey-Cretien f/15.
Do wielobarwnego obrazowania używane są wysokiej klasy profesjonalne kamery CCD Andor iKon-L o rozdzielczości 2048 x 2048 pikseli schładzane termoelektrycznie do temperatury -70 st. C. Koła filtrów umożliwiają wielobarwną fotometrię w dziesięciu pasmach: U, B, V, R, I (Johnson) oraz u’, g’, r’, i’, z’ (Sloan).
Pole widzenia teleskopów Solaris-3 wynosi 21’ x 21’, pozostałych teleskopów 13’ x 13’.
Każde obserwatorium jest wyposażone w zaawansowane systemy bezpieczeństwa, zasilania awaryjnego i urządzenia meteorologiczne umożliwiające w pełni autonomiczną pracę. Całość jest zarządzana przez specjalistyczne dedykowane oprogramowanie, które steruje siecią 24h na dobę 365 dni w roku. Sieć Solaris jest unikatowym przedsięwzięciem w skali kraju.
Model: Andor iKon-L 939
Kamera jest wyposażona w światłoczułą matrycę CCD, która umożliwia rejestrowanie dwuwymiarowego obrazu (ramki CCD). Aby osiągnąć możliwie wysoką precyzję pomiaru jasności gwiazd, matryca jest chłodzona do temperatury -70 st. C. Układ chłodzenia jest oparty o ogniwa Peltiera i zaawansowany układ sterowania. Rozdzielczość kamery to 2048 x 2048 pikseli. Każdy piksel ma wymiary 13,5 x 13,5 um.
Model: Finger Lakes Instrumentation CFW3-12-R
Koło filtrów umieszczone jest przed kamerą CCD i umożliwia rejestrację obrazów gwiazd w różnych pasmach. Wielobarwna fotometria jest ważnym narzędziem w astrofizyce obserwacyjnej. Teleskopy sieci Solaris używają filtrów Johnson U, B, V, R, I oraz Sloan u’, g’, r’, i’, z’. Filtry mają średnicę 50 mm i są umieszczone w obracającym się dysku. Silnik krokowy umożliwia takie ustawienie dysku aby pożądany filtr znalazł się w osi optycznej teleskopu.
Model: Astrosysteme Austria Field Rotator
Rotator pola umieszczony jest przed kołem filtrów i umożliwia obracanie zarówno kamerą jak i kołem filtrów wokół osi optycznej teleskopu.
Model: Astrosysteme Austria (Ritchey-Cretien f/15 lub Schmidt Cassegrain f/9), montaż ASA DDM160
Teleskop zamontowany jest na montażu równikowym wyposażonym w dwie osie obrotowe napędzanie silnikami synchronicznymi. Wysokiej rozdzielczości przetworniki obrotowo-impulsowe i zaawansowany układ sterowania umożliwiają pozycjonowanie teleskopu na wybranym celu na niebie. Zarówno gwiazdy jak i inne obiekty (np. satelity, planetoidy) mogą być śledzone przez teleskop z prędkością odpowiadającą prędkości pozornego ruchu tych obiektów na niebie. Teleskop jest wyposażony w klapy zasłaniające lustro główne podczas gdy teleskop nie obserwuje oraz mechanizm ogniskowania.
Model: Alnikat FlatMan XL
Ekran kalibracyjny służy do kalibracji kamery, migawki i systemu optycznego teleskopu. Świeci równomiernie światłem o sterowanym natężeniu i umożliwia wykrycie w optyce teleskopu, w kamerze i na filtrach zanieczyszczeń i wad, które potem trzeba uwzględnić w procesie analizy danych.
Model: Reinhardt
Stacja pogodowa dostarcza informacji o temperaturze, wysokości podstawy chmur i opadzie. Jest niezbędnym elementem systemu meteorologicznego zapewniającego bezpieczeństwo sprzętu podczas obserwacji. Stacja jest połączona bezpośrednio do sterownika kopuły.
Model: Vaisala WXT-520
Główna stacja pogodowa dostarcza informacji o temperaturze, wilgotności, ciśnieniu, prędkości i kierunku wiatru oraz intensywności opadu. Dane ze stacji pogodowej są przetwarzane przez komputer sterujący i na ich podstawie podejmowana jest decyzja czy obserwacje są możliwe czy też nie.
Szafa sterownicza zawiera wszystkie elementy niezbędne do pracy obserwatorium, m. in. zasilacze awaryjne, zarządzalne listwy zasilające, elementy infrastruktury sieci, komputer sterujący i konsolę zdalną.
System bezpieczeństwa nadzoruje pracę obserwatorium, steruje systemami wentylacji i klimatyzacji. Umożliwia też awaryjne wyłączenie zasilania obserwatorium.
Model: Unisar FlatMount
Manipulator służy do podnoszenia ekranu kalibracyjnego na czas kalibracji i opuszczaniu go po zakończeniu procedury tak aby nie zasłaniał pola widzenia teleskopu podczas regularnych obserwacji.
Każda kopuła obserwatorium wyposażona jest w klimatyzator, który dba o odpowiednią temperaturę i wilgotność.
Monochromatyczna kamera pozwala podejrzeć co się dzieje wewnątrz kopuły z dowolnego miejsca na Ziemi.
Model: Mienberg
Antena GPS współpracuje z kartą czasu zainstalowaną w szafie sterowniczej. Dzięki niej możliwa jest rejestracja czasu otwarcia i zamknięcia migawki kamery CCD z dokładnością mikrosekundową.
Rozdzielnia elektryczna z zabezpieczeniami nadprądowymi i przeciwprzepięciowymi.
Model: SBIG All-Sky 360 wraz z systemem detekcji chmur 2PiSky
Dzięki obiektywowi typu rybie oko kamera umożliwia rejestrację szerokokątnych zdjęć całego nieba. W nocy 2PiSky automatycznie analizuje zachmurzenie i przekazuje te informacje do komputera sterującego.
Teleskop Solaris-1 jest wyposażony w spektrograf BACHES zaprojektowany przez grupę CAOS (https://spectroscopy.wordpress.com) i wyprodukowany przez firmę Baader Planetarium GmbH. BACHES jest akronimem od słów BAsic eCHellE Spectrograph i w języku hiszpańskim oznacza wyrwy w drodze. Jest jedynym dostępnym komercyjnie spektrografem typu echelle montowanym bezpośrednio na teleskopie (a nie na stole optycznym). Spektrograf ma rozdzielczość ok. 20 000. BACHES Remote Calibration Unit (RCU) umożliwia kalibrację widm za pomocą lampy torowo-argonowej i lampy halogenowej. Światło z lamp kalibracyjnych trafia do spektrografu za pomocą światłowodu. Na potrzeby projektu zaprojektowano dedykowany moduł Guide and Acquisition Module (GAM), który umożliwia prowadzenie zdalnych i automatycznych obserwacji za pomocą spektrografu. Teleskop Solaris-1 jest jedynym teleskopem sieci, na którym możliwe jest wykonywanie naprzemiennie obserwacji fotometrycznych i spektroskopowych.